De domheid van een journalist

Waar het de Amerikaanse politiek betreft is de Nederlandse pers uitgesproken partijdig: de Democraten zijn de “good guys”, de Republikeinen zouden net zo goed een groot doelwit op hun rug geschilderd kunnen hebben. Obama is nog steeds de grote messias, hoor! Zelden is die houding duidelijker getoond dan in dit artikel in de Volkskrant van vandaag, geschreven door Herbert Blankesteijn.


Het begint als een flinke aanval op de Republikeinse kandidaten. Die “mogen best een beetje dom zijn,” stelt de heer Blankesteijn. Vervolgens somt hij een reeks voorbeelden op waarmee hij duidelijk wil aangeven: het is eigenlijk standaard dat een Republikein een idioot is.

Dat mag hij natuurlijk vinden, en laten we wel wezen: de selectie is dit jaar niet bijzonder indrukwekkend. Een flink aantal kandidaten heeft al wat “foutjes” gemaakt, en Blankesteijn schroomt niet om ze op te sommen. Het valt op dat hij alleen spreekt over de kandidaten die hebben geblunderd, en niet rept over de kandidaten die een strakkere campagne voeren, maar zelfs dat kan door de vingers worden gezien.

Het is tenslotte een stuk over de domme fouten die (een aantal van) de Republikeinen hebben gemaakt. Hij zou dan kunnen afsluiten door zich af te vragen of de Republikeinen met zulke leiders wel kans maken tegen de erudiete Obama. Dan zou hij alsnog negeren dat er ook andere kandidaten zijn, en dat Obama in de VS inmiddels zeer impopulair is geworden, maar het zou dan “slechts” dezelfde bevooroordeelde houding hebben gehad als de meeste Nederlandse artikelen over dit onderwerp.

Dat bleek echter niet wild genoeg voor meneer Blankesteijn. En in zijn enthousiasme gooit hij zelf alle zinnigheid en redelijkheid overboord met een zorgeloze domheid waar zelfs de meest wereldvreemde reservespeler van de Republikeinen nog een puntje aan kon zuigen. En hij zal het, gezien zijn artikel, met me eens zijn dat dát een flinke prestatie is.

Nogmaals: kritiek op een aantal Republikeinen misstaat zeker niet. Daar gaat het niet om. Maar in zijn verlangen om de Republikeinen allemaal af te branden begaat meneer Blankesteijn zelf een aantal flinke blunders, en neemt hij het niet heel nauw met de feiten. (Iets waar hij de Republikein Rick Santorum overigens op aanvalt.)

De eerste fout sluipt er al in zodra hij klaar is met zijn opsomming van Republikeinse fouten. Hij beschuldigt Newt Gingrich van rechtlijnigheid en extremisme en dan komt het: “Gingrich leidt op het ogenblik de Republikeinse opiniepeilingen.”

Pardon? Alleen iemand die de afgelopen weken een winterslaap heeft gehouden zou dat kunnen denken. Gingrich stond een poosje aan kop, maar zakt al geruime tijd weg in de peilingen, en lijkt inmiddels in een vrije val geraakt. In de voorverkiezingen in Iowa, die later vandaag plaatsvinden, mag hij van geluk spreken als hij vierde wordt! Meneer Blankesteijn kan anderen maar beter niet beschuldigen van “fact free politics”. Hij is er zelf duidelijk een meester in.

Door de kandidaten is hij dan wel heen, dus hij gaat verder met een aanval op eerst Sarah Palin. Zijn enige argument is dat ze heeft aangegeven geen vaste krant te lezen, hetgeen hij opvat als “ze leest er géén”. Zelf citeert hij nota bene haar letterlijke opmerking: “[I will read] any and all of them” – vrij vertaald: ik lees iedere krant, maakt niet uit welke. Mooi uit de context gerukt, zeg. Je zou bijna denken dat Blankesteijn het expres doet.

Hij gaat snel verder naar George W. Bush. Geldige kritiek; Bush heeft inderdaad een nogal dubieus rapport op het gebied van bijvoorbeeld mensenrechten. Wel jammer dat meneer Blankesteijn weglaat dat president Obama van Human Rights Watch een lágere score op dat gebied krijgt dan voormalig president Bush. Maar dát horen we niet via de Nederlandse media.

Toch was Obama degene die de terroristenleider Bin Laden zonder proces liet executeren. En ook was het Obama die recentelijk de National Defense Authorization Act 2012 tekende, die grove schendingen van burgerrechten van Amerikanen mogelijk maakt. Huiszoekingen, afluisterpraktijken… het mag zonder bevel van de rechter gedaan worden. Sterker nog: Amerikaanse burgers mogen nu zonder proces worden vastgezet, zonder tijdslimiet of toegang tot een onafhankelijke rechter. Die kunnen dan mooi naar Guantanamo Bay, want dat heeft Obama ook gewoon open gelaten.

Daar horen we meneer Blankesteijn niet over. Bush is van de “foute” partij, en Obama van de “goede”. Dus valt Blankesteijn alleen Bush aan, en laat hij Obama er mee wegkomen. Op dat moment heeft zijn artikel natuurlijk alle morele kracht verloren.

Het weerhoudt hem geenszins. De Tea Party moet ook nog een flinke draai om de oren krijgen. Dit wordt weggezet als een rabiaat gezelschap vol mensen die er de raarste denkbeelden op na houden. In werkelijkheid betreft het een zeer brede en diverse groep burgers die alternatieven zoeken én bieden voor de problemen die ze ontwaren in de Amerikaanse politiek en in de maatschappij als geheel. Blijkbaar kan of wil meneer Blankesteijn dat niet inzien.

Om zijn verhaal te ondersteunen, noemt hij het relaas van een voormalig medewerker van de Republikeinse partij, die heeft verklaard dat de partij volgens hem “vol gekken zit”. Deze kandidaat was het niet eens met de Republikeinse weigering om het schuldenplafond te verhogen. Hij nam dan ook ontslag, en sprak vervolgens schande van zijn voormalige partij.

Hij kan een goed punt hebben. Aan de andere kant: hebben we hier wellicht te maken met een man wiens mening niet gedeeld werd door de partijleiding, die zich miskend voelde, boos wegstormde, en zijn relaas aan de pers verkocht uit wraak? Die interpretatie van de zaak is net zo valide, maar meneer Blankesteijn erkent de mogelijkheid niet eens. Maar wie zegt dat de Republikeinen gek zijn omdat ze niet extra wilden lenen, kan toch óók concluderen dat president Obama gek is omdat hij niet extra wilde bezuinigen? Obama was minstens net zo stijfkoppig als de Republikeinen in die kwestie.

Blankesteijn sluit af door glashard (en zonder enig bewijs) te beweren dat “de degeneratie van de Amerikaanse politiek vooral aan Republikeinse kant plaatsvindt,” hetgeen volgens hem maar moeilijk in de pers tot uiting komt. Waarom dat? “Dat komt door journalistieke waarden als onpartijdigheid en hoor en wederhoor.” Dat soort nuance moeten we eigenlijk niet willen, impliceert hij.

Wie zegt waar het op staat, kan volgens hem alleen maar zeggen dat “de Republikeinen niet goed snik zijn”. Een mening die hij baseert op zéér gebrekkige argumentatie, maar die hij neerzet als feit. Wie het niet met Herbert Blankesteijn eens is, die zegt niet waar het op staat. Die liegt.

Want dat doen ze, die Republikeinen! Herbert Blankesteijn zegt het, dus het is zo. Omdat het Amerikaanse publiek naar de televisieshow van mevrouw Palin wilde kijken, en haar boek las, heeft zij namelijk “schaamteloos onwetend en leugenachtig” geprofiteerd. Of zoiets. Ik meen dat ze niemand heeft gedwongen om te kijken of te lezen, maar ze is een Republikein, en voor meneer Blankestein is dat duidelijk genoeg om als kwaadwillend mens te worden gebrandmerkt.

Er zijn Republikeinen die helemaal fout bezig zijn. Maar domheid is geen uniek Republikeins probleem. Leugenachtigheid vergiftigd helaas politici van alle partijen en gezindtes. Op het gebied van mensenrechtenschendingen kan de Democratische “messias” er net zo veel van als de Republikeinse “duivel”.

Herbert Blankesteijn schept een beeld dat niet klopt. Hij doet het blijkbaar schaamteloos, mogelijk onwetend, en zonder enige twijfel leugenachtig. Hij heeft zijn harde oordeel klaar over presidentskandidaten die hem niet bevallen, die zo ontzettend dom zijn. Welnu, als meneer Blankestein zo goed kan bepalen hoe dom een presidentskandidaat mag zijn, dan zou ik hem ook het volgende willen vragen: hoe dom mag een journalist eigenlijk zijn?


Dit artikel is - in sterk verkorte vorm, om aan de eisen te voldoen - ingezonden naar de Volkskrant. Deze krant heeft geweigerd het te publiceren, en heeft pas dagen later een kort bericht van deze weigering gestuurd. Het is mij ter ore gekomen dat andere kritische reacties op dezelfde wijze zijn behandeld, hetgeen boekdelen spreekt over de journalistieke integriteit (of liever: het gebrek daaraan) van de Volkskrant.