Meten met twee maten

Stel je eens even voor dat een Mohammedaan een moordaanslag pleegt op een vreedzame bijeenkomst van, zeg eens wat, de organisatie Voorpost. Je mag er blind vanuit gaan dat de media dan in ieder artikel zouden benadrukken dat Voorpost "extreem-rechts" is, en dat alle berichtgeving minstens zou impliceren dat de standpunten van Voorpost die aanslag hebben uitgelokt. Een aantal journalisten zou zelfs expliciet zeggen dat de doden het aan zichzelf te danken hebben-- zoals ze dat ook expliciet durfden te zeggen over Pim Fortuyn en Theo van Gogh.

Nu wil het feit dat die moskee in Nieuw-Zeeland, waar door een soort radicale eco-terrorist een moordaanslag is gepleegd, meerdere jihadisten heeft voortgebracht. Die jihadisten gingen naar trainingskampen in Jemen, om te leren hoe ze de ongelovigen moeten en kunnen afslachten. Dezelfde moskee nodigde ook regelmatig jihadistische imams uit als spreker, die daar opriepen tot geweld tegen ongelovigen.

Nochtans heb ik niet één journalist zien suggereren dat de slachtoffers het in dit geval dan óók (een beetje of geheel) "aan zichzelf te danken hadden". Indien je als Westerling tot een organisatie behoort die geweldloos(!) radicale uitspraken doet, dan is dat genoeg reden voor een kapmes in je nek. Maar indien je als islamiet tot een organisatie behoort die actief oproept om anderen met een kapmes in de nek te hakken... dan ben je een onschuldig lammetje.

Ik ben geen voorstander van aanslagen. Hoe graag bepaalde mensen mijn schrijven ook expres verkeerd zouden willen uitleggen; dit is geen goedkeuring van aanslagen op moskeeën. Dit schrijven dient om de hypocrisie aan de kaak te stellen, die thans gangbaar is in alle mainstream berichtgeving. Het meten met twee maten moet ophouden.

Historisch effect, menselijk gedrag en de voorspelbaarheid van de geschiedenis

Het gedrag van individuele mensen in de nabije toekomst is in hoge mate onvoorspelbaar. Het gedrag van individuele mensen over een veel langere termijn is veel beter voorspelbaar. Er zijn absoluut uitschieters, waarbij bepaalde ervaringen het gedrag drastisch aanpassen, maar in de meeste gevallen is de persoonlijkheid van een mens behoorlijk stabiel. Het typische gedrag van een mens gedurende zijn leven, dat wordt gestuurd door zijn persoonlijkheid, is dus redelijk te voorspellen op die basis.

He gedrag van grote groepen mensen is nog veel beter voorspelbaar. Mensen reageren natuurlijk verschillend op situaties, maar hoewel sommige mensen heel uitzonderlijke gedragingen/reacties vertonen, reageren de meeste mensen op een heel "conventionele" manier in een gegeven situatie. Omdat dit het geval is, zijn de uitschieters (de uitzonderlijke mensen) als kringen in een plas water-- de gevolgen van hun uitzonderlijke gedrag vervagen snel weer in het normale oppervlak van het geheel.

Het gedrag van grote groepen mensen over lange perioden is in hoge mate voorspelbaar. Om deze redenen ben ik niet verbaasd dat we dezelfde ontwikkelingen (dezelfde cycli) terugzien in de geschiedenis van culturen over de hele wereld, de afgelopen millennia. De individuele mensen zijn altijd uniek zichzelf. De mens als soort, echter, is per definitie een generalisme, en is tevens hoogst onveranderlijk. De "gemiddelde mens" is daarom even voorspelbaar als de individuele mens onvoorspelbaar is.

(Dit is allemaal niet heel vreemd: wanneer ik het gemiddelde IQ van een bevolking ken, kan ik immers ook behoorlijk accurate uitspraken doen over de intellectuele prestaties die ik van die populatie verwacht. Wanneer ik één persoon uit die populatie tegenkom, kan ik niet meer dan een vage verwachtingswaarde uitdrukken, die er totaal naast kan zitten. Dit is de wet van de gemiddelden.)

Hoe anders de individuele mensen ook zijn geweest, in Rome, in Mesopotamië, in Egypte, in China, in Midden-Amerika etc. etc. -- de geschiedenis van hun beschavingen is altijd onderhevig geweest aan hetzelfde historische effect. En dat effect is het gevolg van de (relatief) onveranderlijke aard van de mens als soort.

Deze observaties leiden mij tot de conclusie dat wie inzicht heeft in de aard van de in hoge mate voorspelbare cycli die menselijke culturen doormaken, ook in staat zal zijn vrij accurate uitspraken te doen over de toekomst van onze eigen cultuur. Waarbij overigens wel moet worden geobserveerd dat het dan, per definitie, uitsluitend over observaties van algemene trends en ontwikkelingen kan gaan. De vorm van de cyclus is altijd hetzelfde. De specifieke invullingen en uitdrukkingen ervan, de details, zijn uniek voor iedere cultuur.