Het gedrag van individuele mensen in de nabije toekomst is in hoge mate onvoorspelbaar. Het gedrag van individuele mensen over een veel langere termijn is veel beter voorspelbaar. Er zijn absoluut uitschieters, waarbij bepaalde ervaringen het gedrag drastisch aanpassen, maar in de meeste gevallen is de persoonlijkheid van een mens behoorlijk stabiel. Het typische gedrag van een mens gedurende zijn leven, dat wordt gestuurd door zijn persoonlijkheid, is dus redelijk te voorspellen op die basis.
He gedrag van grote groepen mensen is nog veel beter voorspelbaar. Mensen reageren natuurlijk verschillend op situaties, maar hoewel sommige mensen heel uitzonderlijke gedragingen/reacties vertonen, reageren de meeste mensen op een heel "conventionele" manier in een gegeven situatie. Omdat dit het geval is, zijn de uitschieters (de uitzonderlijke mensen) als kringen in een plas water-- de gevolgen van hun uitzonderlijke gedrag vervagen snel weer in het normale oppervlak van het geheel.
Het gedrag van grote groepen mensen over lange perioden is in hoge mate voorspelbaar. Om deze redenen ben ik niet verbaasd dat we dezelfde ontwikkelingen (dezelfde cycli) terugzien in de geschiedenis van culturen over de hele wereld, de afgelopen millennia. De individuele mensen zijn altijd uniek zichzelf. De mens als soort, echter, is per definitie een generalisme, en is tevens hoogst onveranderlijk. De "gemiddelde mens" is daarom even voorspelbaar als de individuele mens onvoorspelbaar is.
(Dit is allemaal niet heel vreemd: wanneer ik het gemiddelde IQ van een bevolking ken, kan ik immers ook behoorlijk accurate uitspraken doen over de intellectuele prestaties die ik van die populatie verwacht. Wanneer ik één persoon uit die populatie tegenkom, kan ik niet meer dan een vage verwachtingswaarde uitdrukken, die er totaal naast kan zitten. Dit is de wet van de gemiddelden.)
Hoe anders de individuele mensen ook zijn geweest, in Rome, in Mesopotamië, in Egypte, in China, in Midden-Amerika etc. etc. -- de geschiedenis van hun beschavingen is altijd onderhevig geweest aan hetzelfde historische effect. En dat effect is het gevolg van de (relatief) onveranderlijke aard van de mens als soort.
Deze observaties leiden mij tot de conclusie dat wie inzicht heeft in de aard van de in hoge mate voorspelbare cycli die menselijke culturen doormaken, ook in staat zal zijn vrij accurate uitspraken te doen over de toekomst van onze eigen cultuur. Waarbij overigens wel moet worden geobserveerd dat het dan, per definitie, uitsluitend over observaties van algemene trends en ontwikkelingen kan gaan. De vorm van de cyclus is altijd hetzelfde. De specifieke invullingen en uitdrukkingen ervan, de details, zijn uniek voor iedere cultuur.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten