De Amerikaanse voorverkiezingen: het blijft spannend! Wie wordt de Republikeinse presidentskandidaat? Ondanks het opkomen en weer neertuimelen van meerdere troonspretendenten was dit voor veel mensen eigenlijk lange tijd een retorische vraag. Mitt Romney zou het tóch wel worden. De gedoodverfde kandidaat, met de steun van de partijleiding, en bakken vol geld in zijn campagnekas. Wie kon hem nou écht verslaan?
Maar toen barstten de voorverkiezingen los, en Romney wist zijn positie gewoonweg niet te consolideren. Nergens wist hij een écht overtuigende overwinning te leveren, die zijn tegenstanders definitief als ondermaats zou bestempelen. Vlak voor de verkiezingen in South Carolina dacht hij dat het moment was gekomen, toen enkele aantijgingen over een eerder huwelijk van rivaal Newt Gingrich naar buiten kwamen.
Romney is echter vrij zwak in iedere discussie, en Gingrich is juist een begenadigd orator. In de eerste vijf minuten van het debat op de avond vóór de primary van South Carolina wist Gingrich een bijna zekere afgang te veranderen in een monsterzege. En dat liet meteen zien hoe bleekjes Romney daartegen afsteekt.
In Florida, kort daarna, wist Romney nog te winnen, maar niet overtuigend. Op dat moment was hij niet meer de gedoodverfde kandidaat. Nevada won hij ook nog, maar toen volgden Colorado, Minnesota en Missouri – alledrie op één dag, en Rick Santorum won ze allemaal, niet eens dunnetjes, maar met overtuigende meerderheid! Een keiharde klap voor Romney, die hij niet overtuigend goed kon maken door vervolgens Maine te winnen, want in het noordoosten was hij sowieso al de favoriete kandidaat.
Over precies één week zullen Arizona en Michigan volgen, en vooral die laatste staat zal allesbepalend zijn voor Romney. Jonathan Karl van ABC News liet onlangs weten dat een prominente Republikeinse senator hem anoniem had verteld dat als Romney geen duidelijke overwinning in Michigan kan scoren, het tijd is voor de partijleiding om hem te lozen. De senator gaf tevens aan dat Santorum noch Gingrich voor de partijleiding een acceptabel alternatief zou zijn: “niet verkiesbaar genoeg”.
Romneys familie komt uit Michigan. Hij groeide er op. Als hij dáár niet kan winnen, is het inderdaad niet realistisch om te denken dat hij president kan worden. De senator gaf dan ook aan dat als Romney er verliest, hij publiekelijk zal oproepen om een andere kandidaat te introduceren. Niet Rick Santorum, niet Newt Gingrich – maar Jeb Bush, de voormalige gouverneur van Florida en de zoon, respectievelijk broer, van de twee eerdere presidenten met die achternaam.
Dit brengt ons tot de kern van de precaire situatie waar de Republikeinse partij zich nu in bevindt. Geen van de kandidaten spreekt echt aan. Alleen Ron Paul heeft de absoluut onwrikbare loyaliteit van zijn aanhangers, en dat siert ze, maar voor het overgrote deel van de Republikeinen is hij onacceptabel. Dus wat valt er te doen? Toch een “nieuwe” kandidaat, te elfder ure naar voren geschoven door de partijleiding? Er is geen twijfel dat Romney in het geval dat hij de steun van de partijbazen verliest (na een nederlaag in Michigan) uit de race zal stappen. De nieuwe jongen neemt zijn plek dan over. Jeb Bush? Er zijn ook anderen denkbaar, maar alle potentiële kandidaten hebben hun voor- en nadelen. Ik geloof niet dat het de race plotseling zou beslissen ten faveure van deze nieuwkomer.
Om te beginnen heeft de partijleiding, wat ze ook zeggen, niet alleen argwaan jegens Santorum en Gingrich vanwege hun vermeende onverkiesbaarheid. Het heeft ook te maken met het feit dat de partijleiding liever een gematigde dan een “te” conservatieve kandidaat ziet. De strategie van de partij is vrijwel altijd geweest om een moderate te kiezen, met een wat conservatievere running mate.
Het is dan dus maar de vraag of ze wel voor de vrij conservatieve Bush zouden gaan, te meer omdat het stigma dat sinds het presidentschap van zijn broer aan die naam kleeft nog niet helemaal weg is. Een keuze voor een wat meer centristische kandidaat ligt voor de hand, en zelfs als ze een conservatief naar voren schuiven: is dat genoeg om de kiezers weg te lokken bij Gingrich en Santorum? Die laatste heeft zich ontpopt tot favoriet van de conservatieve kiezer.
De conclusie is dat een inwisseling van Romney na Michigan hoogstwaarschijnlijk geen enkel soelaas zal bieden. Dan bestaat de grote kans dat de strijd tóch blijft voortwoekeren tot de conventie. Daar komen dan alsnog drie kandidaten binnen, elk zonder de benodigde meerderheid van stemmen om de nominatie te grijpen: een deadlocked convention. De kans dat één van hen de overwinning aan een van de andere twee gunt (in ruil voor het vice-presidentschap of een ministerspost) valt te verwaarlozen.
De kans is dan ook groot dat deze deadlocked convention zich ontwikkelt tot een brokered convention, waarbij ook nieuwe kandidaten zich aanmelden. Zo’n kandidaat, die een dark horse heet, komt dan binnen als acceptabel alternatief voor de kiezers. Hier wordt al tijden over gespeculeerd, en het gaat er steeds meer op lijken dat het er echt van gaat komen. Er zijn een aantal kandidaten die daarvoor in aanmerking komen.
Allereerst de al eerder genoemde Jeb Bush. Dit is een reden waarom hij niet meteen zal staan springen om Romney na een eventueel fiasco in Michigan af te lossen. Nee, laat Romney maar naar de conventie kruipen, en dán komt Bush pas naar voren als het alternatief! Veel aantrekkelijker voor hem. Maar de nadelen van Bush noemde ik al, dus zijn kandidatuur zou geen zekerheid zijn…
Er is ook Mitch Daniels, de gouverneur van Indiana. Veel genoemd, maar zijn “bagage” is dat hij eerder aangaf dat hij sociaal-ethische thema’s wil “bevriezen”. Niet populair bij conservatieven, die juist willen dat zaken als abortus en het homohuwelijk actief worden bestreden. Dat maakt het lastig om Daniels als onbetwiste kampioen van de Republikeinse zaak te portretteren.
Dan is er Chris Christie, gouverneur van New Jersey. Wél populair bij conservatieven, en óók bij gematigden. Hij spreekt veel Republikeinen aan. Hij heeft echter wel heel hard en duidelijk aangegeven géén president te willen worden, en er “niet klaar voor te zijn”. Herhááldelijk. Dat maakt hem kwetsbaar voor campagnespotjes van Obama die deze uitspraken dan honderd keer per dag zullen herhalen.
We kunnen natuurlijk Sarah Palin niet vergeten. Ze gaf onlangs aan dat als het van een brokered convention komt, ze zich kandidaat zal stellen. Dat zou in ieder geval de conservatieve vleugel in één klap achter haar verenigen. De hele rest van de partij zal het niet zien zitten. Ze is bij de conservatieven een heldin, maar bij (te?) veel anderen een grap. Vanwege die sterke polarisatie heeft ze erg weinig kans.
Wie dat zeker wél zou hebben is Paul Ryan, voorzitter van het budgetcomité van het Huis van Afgevaardigden. Ik zal er geen geheim van maken dat hij mijn absolute favoriet is – maar dat is ook niet zonder reden. Ryan staat bekend om zijn inzet en zijn talent. Time Magazine nomineerde hem voor de titel van Persoon van het Jaar. Het begrotingsplan dat vrijwel alle Republikeinen graag uitgevoerd willen zien in plaats van het Obama-beleid komt regelrecht van het bureau van Paul Ryan. Hij zou de perfecte kandidaat zijn, ware het niet dat hij dezelfde ontkennende uitspraken heeft gedaan als Christie. Wel is het zo dat Ryan z’n gezin opvoerde als reden om het niet te doen: hij kan er een mooi verhaal van maken dat zijn vrouw hem vroeg om het tóch te doen, “for your country, darling!” Daar zouden de Republikeinen van smullen!
Mocht dat er niet van komen, dan is er de kandidaat die wellicht de allerbeste kansen heeft: Marco Rubio. Wie hem de kroonprins van de Republikeinen noemt, doet hem nóg te kort. Voor de Republikeinen – alle Republikeinen – is Rubio een held. Niemand weet precies waarom hij niet al kandidaat is, want iedereen gelooft dat hij zou winnen. Misschien wilde hij de modderige strijd tegen zijn mede-Republikeinen niet aangaan, omdat het zijn onbevlekte imago zou kunnen aantasten. Een brokered convention is dan zijn kans bij uitstek – hij kan dan binnenrijden als een prins op een dark horse, en de nominatie grijpen.
Maar wellicht is dit allemaal voorbarig. Wellicht komt er een duidelijke winnaar naar voren in de tijd die nog rest vóór de conventie. De omstandigheden van deze race zijn al herhaaldelijk ondersteboven gegooid, dus wie weet? Het lijkt er nu echter geenszins op dat het er van komt, en ik hóóp eigenlijk dat het er niet van komt. Want een brokered convention is een politiek spektakel dat z’n weerga niet kent, en vrijwel ieder van de bovengenoemde kandidaten – en in het bijzonder Paul Ryan of Marco Rubio – zou een véél betere kandidaat én president zijn dan de huidige aspiranten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten